Diyabet Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Diyabet hastaları nasıl beslenmeli sorusu tanı alındıktan hemen sonra ilk akla gelen sorulardan biridir. Çünkü diyabet kontrolünde beslenme oldukça önemlidir. Peki  Diyabet nedir kısaca? Diyabet; insanın vücudundaki pankreas organının insülin artık yeteri miktarda üretmemesi ya da direkt insülin üretmemesi anlamına gelmektedir. Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabetin tedavi yöntemine bakacak olursak da insülin tedavisi genel bir tedavi yöntemi olarak biliniyor.

Düzenli ve dengeli beslenme diyabetle yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu noktada nasıl beslenmemiz gerektiğini iyi bilmemiz gerekmektedir.

Tüm diyabetik bireyler için beslenme tedavisinin hedefleri;

  1. Optimal metabolik sonuçları sağlamak ve sürdürmek
  2. Diyabetin kronik komplikasyonlarını önlemek ve tedavi etmek (obezite, dislipidemi, kardiyovasküler hastalık, hipertansiyon ve nefropatinin önlenmesi ve tedavisi için uygun beslenme)
  3. Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite ile sağlığın iyileştirilmesi

  • Karbonhidratlar: Diyabetin beslenme tedavisinde karbonhidratın türü ve miktarının etkisi önemlidir. Karbonhidrat sayımı eğitimi almış olmak oldukça önemlidir. Karbonhidratlar yaşam için gerekli üç ana besin grubundan biri olup başlıca enerji kaynağıdır. Karbonhidratlar protein ve yağlara göre glukoz düzeyleri üzerinde çok daha fazla rol oynar. Ancak karbonhidrat içermeyen sağlıklı bir beslenme planı düşünülemez. Gıdalarla alınan tüm karbonhidratlar (basit şekerler, kompleks karbonhidratlar) vücutta yıkılarak glukoza dönüşür. Kompleks karbonhidratların yıkımı daha uzun sürede gerçekleşir. Yavaş sindirildiği için emilim daha yavaş ve dengelidir. Bu nedenle basit karbonhidratların neden olduğu ani kan şekeri yükselmesi ve aşırı insülin salınımı görülmez. Beyaz ekmek, makarna, pirinç, mısır, mısır gevreği, şekerli gıdalar yerine meyve, sebze, tam tahıl, kuru baklagiller (fasulye, nohut, bezelye ve mercimek) ve düşük yağ içeren süt ürünleri gibi sağlıklı karbonhidratlar tercih edilmelidir.
  • Posalar: Bitkisel özlü olan besin kaynaklarının vücudumuzda emilemeyen ve de sindirilemeyen kısımlarına posa (lif) diyoruz. Sebzeler, meyveler, kabuklu yemişler, kuru baklagiller (fasulye, nohut ve bezelye), tam buğday unu, buğday kepeği liften zengin besinler arasındadır diyebiliriz ve bu besinleri hayatımızdan eksik etmemeliyiz.
  • Yağlar: Diyabet hastaları tekli ya da çoklu doymamış yağ tüketmeye dikkat etmeliler. Badem, ceviz, zeytin, zeytinyağı vb. kolesterolünüzün düşmesinde size büyük destekçi olur ama yağlı besinlerin kalori miktarı oldukça fazladır ve bu durum unutulmamalıdır.
  • Balık tüketimi: Özellikle de ızgara şeklinde tüketildiğinde diyabet hastalarına dost olan balık; haftada en az iki kere sofralarınızda bulunmalıdır. Omega-3 yağ asitlerince zengin olan balık tercih edilme sebebidir.

Diyabet hastalarının kaçınması gereken yiyecekler:

  • Doymuş yağlar: Yüksek yağ içerikli süt ürünleri, hayvansal proteinler (biftek, sosis, salam vb) gibi. Günlük kalorinin %7’sinden fazlasını geçmemelidir. Sosis ve salam gibi işlenmiş et ürünleri mümkün olduğunca az tüketilmelidir.
  • Trans yağlar: Bu tür yağlar işlenmiş gıdalarda ve margarinlerde bulunur. Paketli gıdalardan olabildiğince uzak durmak önemlidir.
  • Kolesterol: Yüksek yağ içerikli süt ürünleri, hayvansal proteinler, yumurta, kabuklu deniz ürünleri ve sakatatta bulunur. Günlük tüketim 300mg’ı geçmemelidir.
  • Tuz: Bir çay kaşığından (2300 mg sodyum) fazla tüketilmemelidir. Sodyum yani tuz böbreklerde glukoz geri emiliminde rol oynar. Özellikle kişide hipertansiyonla birlikte seyreden bir diyabet varsa.

Genel Öneriler:

Bu süreçte bir diyetisyenden destek almanız oldukça önemlidir. Kan şekeri kontrolünüz ve kilonuz hedefte değilse size uygun beslenme planı takip etmeniz önerilmektedir.

  • Her gün her besin grubundan tüketilmelidir.
  • Kompleks karbonhidratları tercih edin ve lif alımını artırın.
  • Daha fazla nişastasız sebze (brokoli, ıspanak), meyve ve bakliyat tüketin.
  • Tahılların en az işlenmiş olanlarını tercih edin.
  • Patates ve işlenmiş tahıllardan kaçının (beyaz ekmek, beyaz makarna, vs.).
  • şerbetli tatlılar yerine sütlü tatlılar porsiyon miktarına dikkat edilerek tercih edilmelidir.
  • Yağ, şeker ve tuz mümkün olduğunca az kullanılmalıdır.
  • Sağlıklı et tercih edin (balık, yağsız kırmızı et, tavuk eti).
  • Sağlıklı yağlar tercih edin; zeytin yağı, kabuklu yemişler (badem, ceviz, vs.). Hazır, paketlenmiş gıdada bulunan trans yağları tüketmeyin.
  • İlk gıda alımını takiben belli bir süre sonra beyindeki tokluk merkezi uyarılacağı için ne kadar yavaş yemek yenilirse o kadar az kalori alımı ile bu süreye ulaşılmış olur.
  • Tokluk hissedince yemeye devam etmeyin.
  • Meyve suları yerine meyvenin kendisini yemeyi tercih edin.
  • Yemeklerde zeytinyağını tercih edin.
  • Pişirmeden önce et üzerinde görünen tüm yağları, tavuk ve hindinin derisini uzaklaştırın.
  • Cips ve kraker yerine atıştırmalık olarak badem, ceviz gibi kuruyemişleri tercih edin.
  • Kızartma yerine ızgara ve fırında pişirmeyi tercih edin.
  • Günlük su tüketiminize dikkat edin.

 

DİĞER MAKALELER