• 28 Kasım 2024

Diyaliz ve diyabet birlikte seyredebilen iki durumdur. Böbrek yetmezliği yaşayan bireylerin diyaliz tedavisi almaları gerekmektedir. Uzun süredir diyabet hastalığı olan bireylerde özellikle de şekerleri dengeli gitmeyen bir diyabet hastasıysa uzun vadede böbrek hastalığı görülme riski artmaktadır. Şekerleri düzenli gitmeyen diyabetlilerin daha sonrasında yaşadığı böbrek yetmezliği sonucu diyabetik diyaliz hastaları dediğimiz bir hasta grubu ortaya çıkmıştır. Bu hastaların yaşam şekli değişikliği yapmaları gerekmektedir. Özellikle beslenmelerine dikkat etmeleri elzemdir.

 

Diyaliz

 

Diyaliz, böbrek yetmezliği yaşayan kişilerde, vücutta biriken atık maddelerin yarı geçirgen bir zar ile süzülmesi işlemine denir. 

 

Böbrekler yeterli, düzgün çalışmadığında ve kan gerektiği şekilde temizlenmediğinde böbrek yetmezliği ortaya çıkar. Bu görevi vücut böbrekle yapamadığında, bir makinenin vücutta böbreğin yaptığı görevi yapması gerekir. Bu da diyaliz cihazıdır. Diyaliz cihazı vücuttaki kanı alarak makinede temizlenerek vücuda geri verilmesi işlemidir.

 

Diyalizin vücutta sağladığı bazı yararlar:

1. Kan pH’ ının korunmasını sağlar.
2. Vücutta biriken fazla sıvının atılmasını sağlayarak ödemi azaltır.
3. Kan serumunda mineralizasyon dengesinin sağlanmasını sağlar.
4. Hücre düzeyindeki aktiviteyi, yapım ve yıkım reaksiyonlarında dengeyi sağlayarak korur.
5. Üre ve ürik asit benzeri maddelerin atılmasına yardımcı olur.

 

Diyaliz ve Diyabet

 

Diyaliz alan hastaların yaklaşık ⅓ ila ¼’ ü diyabet kökenli olmuştur. Bu oranın giderek artması beklenmektedir.

Tip I Diyabet hastalarında son dönem böbrek yetmezliği oluşma süresi 15-30 yıl arasındadır. Tip II Diyabet hastalarında ise bu süre 1-20 yıl arasındadır. 

Diyaliz hastaları içinde Tip 2 diyabet hastaları; Tip 1 diyabet hastalarından 2 kat daha fazladır. 64 yaşından sonra bu 3 katına yükselir. Tip 2 hastalarında yaşın artması, obezitenin artması ve fiziksel aktivitenin azalması ile diyaliz riski artar. Bu hastalara öncelikle diyet, kilo kaybı, egzersiz önerilir. Yaklaşık yarısı oral antidiyabetik ilaçlar kullanır. Zamanla hastalarda insülin kullanımı artar.

 

Diyaliz ve Diyabet Hastalarına Beslenme Önerileri

1. Diyabette tam buğday ve bulgur önermemize rağmen böbrek hastalığıyla seyrettiğinde öncelikli hastalığı böbrek yetmezliği olduğu için beyaz ekmek ve pirinç tüketmeleri gerekmektedir.
2. Diyaliz alan hastalarda su tüketimi kısıtlanmaktadır.
3. Diyaliz hastalarında tuz tüketimini sınırlandırmak çok önemlidir. Yemek ve ekmekler tuzsuz tüketilmelidir.
4. Diyabet hastalığı için şeker tüketimini sınırlandırmak da bir o kadar önemlidir.
5. Potasyum, sodyum ve fosfor kısıtlanması gerekmektedir.
6. Protein tüketimi de kısıtlanmalıdır.
7. Şeker ve şeker içeren her türlü besinden uzak durulmalıdır.
8. Sebze yemekleri suyu süzülerek tüketilmelidir.
9. Kurubaklagil tüketimi kısıtlanmalıdır.