Besin öğeleri:
Proteinler, Karbonhidratlar, Yağlar Mineraller ve vitaminlerdir.
Karbonhidratlar sağlıklı besin seçiminde kan şekerine olan etkisi yönünden en önemli yiyeceklerdir.
Karbonhidratlar basit ve bileşik yapıda bulunur.
Bileşik olanlar en çok nişastada ve nişasta içeren besinlerde örneğin; patates, pirinç ve unlu gıdalarda (makarna, ekmek vb.) bulunur.
Basit şekerler yani daha kolay emilen şekerler ise kesme şeker, süt, meyve, bal, reçel, marmelat, çikolata ve biradadır.
Üzüm, incir, muz gibi meyveler şekerden oldukça zengin olduğundan ve basit şekerleri içerdiğinden diyabet diyetinde kısıtlı olarak yer alırlar.
Basit şekerli yiyecekler süratle bağırsaklardan emildiği için kan şekerini çabucak yükseltirler.
Tip II diyabeti olanlarda vücudun insülin yapımı ve gıdalardan emilen şekere, insülin cevabı yavaşlamış olduğu için yükselen bu şekeri hemen düşüremez.
Sonuç olarak basit şeker içeren yiyecekler diyabet diyetinde iyice kısıtlanmalıdır.
Nişasta ve bileşik yapıda şeker içerenler ise bağırsakta önce basit şekere yani glukoza parçalanıp emilecekleri için emilimleri yavaş olur.
Kan şekerini daha yavaş yükseltirler. Bu nedenle bu tür yiyecekleri diyabetikler yiyebilirler.
Bunlar taze sebzeler, bazı meyveler ve baklagillerdir.
Kan şekerinin çabuk ve çok yükselmesini önleyen yani iyi yönde yardım eden diğer bir madde de besinlerdeki liftir.
Lifler bağırsakta şekerin emilimini yavaşlatırlar.
Lifi fazlaca içeren yiyecekler siyah ekmek (çavdar, yulaf, kepekli), kepekli makarna, kepekli tahıl ürünleri ve taze sebzeler ile meyvelerdir.
Proteinler; vücudun temel taşıdır.
Ette, balıkta ve tavukta, peynirde, kuru baklagillerde bulunur.
Et, kan şekerini doğrudan yükseltmez; ancak araştırmalar, fazla proteinin böbreklerde aşırı çalışmaya neden olabildiğini ve diyabete bağlı böbrek bozukluğunu hızlandırabileceğini göstermiştir.
Yağlar doğrudan yağ olarak, margarin, tereyağ ve sıvı yağlarda; yiyeceklerde ise etlerde, süt ve süt ürünlerinde bulunur.
Yağlar çok kalorilidir. 1 gramı 9 kalori içermektedir.
Aşırı kilolu kişilerde diyetteki yağ miktarı mutlaka kısıtlanmalıdır.
Katı ve hayvansal yağlar, içerdikleri kolesterol fazlası nedeni ile damar sertliğini arttırdıklarından tüketilmesi önerilmez.
Yağlar, kan şekerini yükseltmez ama vücut ağırlığını arttırdığı için diyabet tedavisini zorlaştırırlar.
Salatalara az miktarda bitkisel yağ ve limon konabilir.
Besinleri kızartırken yağ kullanıldığından, diyette serbest miktarda yenebilen yiyeceklerin bile kalori içeriği artar.
Bunun yerine haşlama, fırında pişirme, buğulama tercih edilmelidir.
Tuz alımında kısıtlama, eğer diyabetlide aşırı kilo, böbrek bozukluğu veya yüksek tansiyon yoksa pek gerekmez; ancak aşırı miktarlarda da kullanılmamalıdır.
